جعبه لایتنر زبان، فواید و روش استفاده از آن

هرچند که یادگیری زبان انگلیسی در دنیای مدرن و پیشرفته امروزی یک نیاز و امتیاز ویژه برای افراد قلمداد می‌شود اما بزرگ‌ترین آفت یادگیری آن، فرام

هرچند که یادگیری زبان انگلیسی در دنیای مدرن و پیشرفته امروزی یک نیاز و امتیاز ویژه برای افراد قلمداد می‌شود اما بزرگ‌ترین آفت یادگیری آن، فراموشی است. در حقیقت هر مطلبی که انسان می‌آموزد در حافظه بلندمدت او ذخیره نخواهد شد و همین امر باعث شده است که متخصصان همواره به دنبال روش‌های برای ذخیره طولانی‌مدت اطلاعات در ذهن باشند. جعبه لایتنر زبان که اولین بار در سال 1972 اختراع شد یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای آموزشی است که بر تکرار فاصله‌ای استوار بوده و می‌تواند به ماندگاری مطالب در ذهن انسان برای مدت زمان بیشتری کمک کند. در ادامه مطلب بررسی خواهد شد که لایتنر زبان چیست، چه مزایایی داشته و نحوه استفاده از آن به چه صورت است.

مهم‌ترین دلایل فراموشی مطالب

هرچند که فراموشی یکی از بزرگ‌ترین موهبت‌های الهی برای انسان به شمار می‌رود (فراموش کردن غصه‌ها، درد و رنج و …) اما در کل یک نوع نقص عملکردی در مغز به حساب می‌آید. افراد در زمان فراموشی احساس سرخوردگی پیدا می‌کند اما این پدیده بخش مهمی از نحوه عملکرد مغز است و در اصل انسان فراموش می‌کند تا مطالب اساسی را از مطالب بی‌اهمیت تفکیک کند. مغز انسان هرروزه اطلاعات زیادی را جذب می‌کند که می‌تواند حاوی مطالب مفید و منفی باشد. فراموشی در حقیقت به منظور جایگزین کردن اطلاعات جدید در ذهن انسان انجام می‌شود. دلیل دیگر فراموشی مطالب محافظت از مغز در برابر اضافه‌بار اطلاعاتی است. علاوه بر موارد گفته شده می‌توان گفت فراموشی مطالب می‌تواند در اثر عواملی همچون شلوغی محیط، فراری بودن از یادگیری، استرس و اضطراب، عدم تکمیل روند مطالعه، عدم مرور آموزش‌ها، عدم تعدیل حواس، نداشتن برنامه منظم آموزشی و … رخ بدهد.

جعبه لایتنر زبان چیست؟

به‌صورت کلی به ذهن سپاری اطلاعات مختلف و متعدد نه تنها در علوم انسانی مانند زبان شناسی امری ضروری است بلکه می‌تواند پایه و اساس دانش در علوم طبیعی هم باشد. همه افراد تمایل دارند که با کمترین تلاش، اطلاعات زیادی را به حافظه بسپارند و برای اهداف خود از آن‌ها استفاده کنند و برای این کار می‌توان از ابزارهای مختلفی استفاده کرد. جعبه لایتنر که توسط  سباستین لایتنر یک وسیله آموزشی کاربردی است که بر اساس نظریه روانشناسی منحنی فراموشی طراحی شده است. این منحنی نشان می‌دهد اگر فرد مطلبی را به خوبی یاد بگیرد، بعد از تقریباً 24 ساعت تا یک هفته 45 درصد و پس از تقریباً یک ماه 80 درصد آن را فراموش خواهد کرد. در حقیقت 80 درصد مطالب آموزشی وارد حافظه کوتاه مدت فرد می‌شود و فقط 20 درصد آن در حافظه بلندمدت فرد قرار خواهد گرفت. جعبه لایتنر یادگیری لغات، اصطلاحات و مطالب را طوری تنظیم می‌کند که با بیشترین و مناسب‌ترین تکرار، حجم بیشتری از اطلاعات مورد نظر به حافظه بلندمدت منتقل شود. این جعبه در کلاس آیلتس و دوره‌های مختلف زبان می‌تواند بسیار کاربردی باشد و به موفقیت زبان آموزان و ارتقای مهارت‌های آن‌ها کمک کند.

مهم‌ترین مزیت‌های لایتنر زبان

جعبه لایتنر زبان انگلیسی همانند انواع تجهیزات و لوازم آموزشی دیگر می‌تواند مزیت‌های متعددی در روند یادگیری افراد داشته باشد. در حقیقت پایه و اساس این جعبه آموزش مبتنی بر تکرار در فواصل زمانی مشخص است. از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از لایتنر زبان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• این وسیله آموزشی شبیه به یک نوع بازی انفرادی مفید است و اثربخشی بالایی دارد
• لایتنر زمان بسیار کمی از افراد می‌گیرد درحالی‌که می‌تواند راندمان بالایی داشته باشد.
• اطلاعاتی (معمولاً لغت) که یادگیری آن مشکل است، بیشتر تکرار می‌شوند
• یادگیری اطلاعات جدید با سرعت بیشتری انجام شده و برای همیشه به ذهن سپرده خواهد شد.
• امکان استفاده از این جعبه در موقعیت‌های مکانی و زمانی مختلف وجود دارد.
• سیستم لایتنر می‌تواند برای تمامی رده‌های سنی مناسب بوده و کاربردهای متعددی داشته باشد .

طراحی و ساختار جعبه لایتنر

همان‌طور که گفته شد سیستم لایتنر برای اولین‌بار در سال 1972 توسط یک روزنامه‌نگار آلمانی به نام سباستین لایتنر معرفی شد که یک روش مبتنی بر تکرار در فاصله‌های زمانی مشخص است. این تکنیک تا به امروز همچنان از محبوب‌ترین و مؤثرترین شیوه‌های آموزشی زبان برای یادگیری لغات، مکالمه فشرده و … است. این جعبه به‌صورت کلی دارای 5 خانه است که اندازه آن‌ها از ابتدا تا انتها بزرگ‌تر می‌شود

• خانه اول یک‌دسته‌ای و یک‌روزه بوده و هر فلش‌کارتی که در این خانه قرار دارد تنها یک روز بعد باید مرور شود.
• خانه دوم دودسته‌ای یا دو روزه بوده و دو روز زمان نیاز است تا فلش‌کارت‌های این خانه مرور شوند.
• خانه سوم چهاردسته‌ای یا چهار روزه است و چهار روز طول می‌کشد تا فلش‌کارت‌های این خانه مرور شوند.
• خانه چهارم هشت‌روزه بوده و 8 روز زمان نیاز است تا کارت‌های این بخش مرور شده و به خانه پنجم منتقل شوند.
• خانه پنجم شانزده ‎روزه است و عمر کارت‌های این خانه 16 روز می‌باشد و کارت‌ها باید 16 روز در این بخش بمانند تا به سراغ مرور آن‌ها رفت.

نحوه استفاده از لایتنر زبان انگلیسی

جعبه لایتنر اگرچه وسیله‌ای بسیار کاربردی برای دور زدن منحنی فراموشی است اما ساختار و طراحی بسیار ساده‌ای دارد و استفاده از آن کار دشواری نخواهد بود. در آموزش جعبه لایتنر زبان به برگه‌های یادداشت کوچک و چند کاغذ یا مقوای رنگی نیاز است و ابتدا لغات مورد نیاز بر روی فلش کارت نوشته می‌شود. در روش جعبه لایتنر یک سمت کارت کلمه، اصطلاحات و عبارت‌های انگلیسی به همراه تلفظ آن‌ها نوشته می‌شود و در طرف دیگر معنی واژها و مثال‌های استفاده از آن‌ها قید خواهد شد. در این کارت‌ها علاوه بر معنی همچنین بهتر است که آدرس کلمه که شامل نام کتاب و  شماره صفحه است، در گوشه‌های برگه یادداشت شود تا در صورت نیاز به آن مراجعه شود.

روز اول

در روز ابتدایی بر اساس روشی که گفته شد باید کارت‌ها را نوشت. البته امروزه جعبه‌های لایتنر آماده وجود دارند به‌گونه‌ای که تمام لغات و اصطلاحات از قبل نوشته‌شده هستند. هر روز می‌توان 10 تا 15 فلش کارت نوشت و بعد از مطالعه آن‌ها، کارت‌ها را در خانه اول جعبه لایتنر قرار داد. فلش کارت‌ها باید طوری در جعبه قرار بگیرند که جلوی کارت به طرف فرد باشد به‌گونه‌ای که معنی کلمات مشخص نباشند.

روز دوم 

در روز دوم ابتدا باید فلش کارت‌هایی که روز قبل در خانه اول قرار داده شده‌اند مطالعه شوند. کلمات هر یک از فلش کارت‌ها باید خوانده شوند تا معنی آن‌ها را به خاطر آورد. فلش کارت‌هایی که معنی آن‌ها را نمی‌دانیم باید به خانه اول برگرداند و کارت‌هایی که معنی آن‌ها را می‌دانیم به خانه دوم منتقل می‌شوند و پشت آن یک مقوا یا کاغذ رنگی قرار می‌دهیم. سپس باید فلش کارت‌های جدید نوشته‌شده و در خانه اول جعبه لایتنر قرار دهیم.

 روز سوم

در روز سوم نباید به خانه دوم دست زد، چرا که خانه دوم جعبه لایتنر زبان دو روزه یا دو دسته‌ای است. فقط یک دسته فلش کارت در این خانه قرار گرفته و تنها یک روز از قرار دادن آن‌ها در این خانه گذشته است پس باید سراغ خانه اول رفته و مجدداً کلمات آن را مرور کرد تا معنای آن‌ها را به خاطر بیاوریم. همانند روز دوم، فلش کارت کلماتی را که نمی‌دانیم به خانه اول برگردانده و آن‌هایی را که بلد بودیم، در خانه دوم و جلوی مقوای رنگی قرار می‌دهیم. دوباره فلش کارت‌های جدید را می‌نویسیم و در خانه اول جعبه لایتنر می‌گذاریم.

 روز چهارم

در روز چهارم ابتدا باید به سراغ خانه دوم لایتنر زبان برویم چرا که خانه دوم تنها ظرفیت دو دسته را دارد و روز سوم ظرفیت آن تکمیل شده است. فلش کارت‌ها را تک تک می‌خوانیم و هر کدام را که بلد نبودیم، در خانه اول قرار داده و فلش کارت کلماتی را که می‌دانیم، در خانه سوم می‌گذاریم. سپس پشت فلش کارت‌های خانه سوم یک مقوای رنگی قرار می‌دهیم.

 روز پنجم

خانه سوم ظرفیت چهار دسته کارت را دارد و چهار روزه است، اما هنوز پر نشده و فقط یک دسته کارت در آن قرار دارد، بنابراین تا زمانی که چهار روز نگذشته و چهار دسته کارت در این خانه قرار نگرفته است، نباید به این خانه دست بزنیم. فلش کارت‌های خانه دوم را که دو روز از آن گذشته، برمی‌داریم. هر کلمه‌ای که معنای آن را به خاطر آوردیم، به خانه سوم و هر کدام را که بلد نبودیم، کنار می‌گذاریم. برگه‌های باقی مانده در خانه دوم را جلوتر می‌بریم و پشت آن را مقوای رنگی قرار می‌دهیم. سراغ خانه اول رفته و فلش کارت‌های آن را می‌خوانیم. کلماتی را که بلد نیستیم در خانه اول و آن‌هایی را که بلد بودیم در خانه دوم می‌گذاریم.

روز ششم

 در روز ششم فقط دو دسته فلش کارت در خانه سوم قرار دارد و هنوز ظرفیت آن تکمیل نشده است بنابراین به آن دست نمی‌زنیم. در روز ششم باید همانند روز پنجم عمل کرد. در مقاله‌ای تحت عنوان دوره pte به بررسی کامل این دوره و اعتبار ن پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده قرار بدهد.

روز هفتم

در روز هفتم نیز هنوز سه دسته فلش کارت در خانه سوم قرار داشته و هنوز ظرفیتشان تکمیل نشده است به همین دلیل در این روز نیز همانند روز پنجم عمل خواهیم کرد.

روز هشتم

در روز هشتم چهار دسته فلش کارت در خانه سوم جعبه لایتنر قرار گرفته است و ظرفیت آن تکمیل شده و می‌توانیم فلش کارت‌های قدیمی‌تر این خانه را که چهار روز در آنجا مانده، برداریم. فلش کارت کلماتی را که می‌دانیم به خانه چهارم منتقل می‌کنیم؛ و آنچه را که نمی‌دانیم، کنار می‌گذاریم.

جمع‌بندی نهایی

جعبه لایتنر زبان یکی وسیله و ابزار آموزشی مبتنی بر تکرار در فواصل زمانی مشخص و طولانی است که باعث می‌شود آموزه‌های فرد در حافظه بلندمدت او ذخیره شود. این جعبه در سال 1972 طراحی و ساخته شده و دارای 5 خانه است و می‌تواند مزیت‌های متعددی برای زبان آموزان داشته باشد.